10 grudnia 1909 roku urodził się Adam Borys ps.”Pług”, „Adam Gałecki”. Cichociemny, organizator oraz pierwszy dowódca batalionu „Parasol”.
Na świat przyszedł w miejscowości Niechanowo niedaleko Gniezna, pochodził z rodziny włościańskiej o silnych tradycjach patriotycznych. Po ukończeniu szkoły powszechnej w rodzinnej miejscowości swoją dalszą edukację kontynuował w Gnieźnie w Gimnazjum Państwowym im. Bolesława Chrobrego. W latach 1928-29 był uczniem Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Następnie od 1929 roku kontynuował naukę na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.Dzięki dobrym wynikom w nauce otrzymał stypendium Fundacji Kościuszkowskiej na pogłębianie wiedzy w Stanach Zjednoczonych.
We wrześniu 1939 roku otrzymał przydział do 17. pułku artylerii lekkiej w Gnieźnie, został przewidziany do jego II rzutu, którego to miejscem formowania były Kielce. W wyniku koncentracji udało się zorganizować tylko jedną baterię, która w wyniku ciągłych przemieszczeń wzięła niewielki udział w walkach prowadzonych pomiędzy Kielcami, a Sandomierzem. 17 września w momencie agresji sowieckiej na Polskę, porucznik Borys podjął decyzję o ewakuacji baterii na Węgry, 26 września po przekroczeniu granicy zostaje internowany i następnie przebywa w obozie dla oficerów w miejscowości Györ nad Dunajem.
W czasie przebywania w obozie włączył się w pracę zespołu przerzutowego żołnierzy do Francji. Po odprawieniu głównej fali przerzutowej żołnierzy sam przez Jugosławię dotarł do portu w Splicie skąd niewielkim statkiem transportowym przedostał się do Francji do największego polskiego obozu dla wojskowych w Coёtquidan. Po ukończeniu krótkiego szkolenia uzyskał przydział do 3.pal 3. Dywizji Piechoty. W efekcie klęski Francji podobnie jak tysiące polskich żołnierzy ewakuował się do Wielkiej Brytanii.
Po przybyciu do Anglii porucznik Borys otrzymał przydział do 1 dywizjonu artylerii 1. Brygady Strzelców generała Gustawa Paszkiewicza. W 1941 roku na wieść o tworzeniu lotniczych przerzutów oficerów WP do kraju w celu prowadzenia dalszej walki z okupantem w szeregach Związku Walki Zbrojnej, por. Borys postanowił zgłosić się do służby w okupowanym kraju.
Szkolenie żołnierzy batalionu „Parasol”
Po ukończeniu specjalnych kursów dywersyjnych 28 lipca 1942 roku złożył przysięgę na rotę Armii Krajowej. Nocą z 1 na 2 października por. Borys został w ramach operacji „Hammer” zrzucony do kraju w okolice Garwolina. Z chwilą skoku automatycznie został awansowany do stopnia kapitana.
Po okresie aklimatyzacji oraz nawiązaniu kontaktu z Komendą Główną AK, kpt. „Pług” zostaje skierowany do Kedywu KG AK, w którym 1 czerwca 1943 roku obejmuje stanowisko zastępcy dowódcy Oddziału Dyspozycyjnego „Motor 30″. Po rozbiciu przez Gestapo oddziału „Kosa 30″, kierownictwo Kedywu nakazało kpt. Borysowi utworzenie nowej formacji specjalnej do walki z Gestapo. 1 sierpnia powstała jednostka „Agat”(Anty-Gestapo), przekształcona w późniejszym czasie w Pegaz, zaś ostatecznie w batalion Parasol. Przez cały czas działania oddziału kpt.”Pług” był konstruktorem jej wszystkich zbrojnych wystąpień. W akcjach przygotowywanych przez kpt. Adama Borysa głównym celem byli funkcjonariusze niemieckiego terroru w okupowanej Polsce- przeważnie funkcjonariusze policji niemieckiej. Od września jego oddział przeprowadził 13 akcji bojowych przeciwko niemieckim oficerom w czasie których kpt. Borys uczestniczył zawsze jako obserwator. Najsłynniejsze akcje zorganizowane przez kpt. „Pługa” to : akcja Weffels, akcja Kretschmann czy też akcja Kutschera.
Żołnierze batalionu „Parasol” podczas Powstania Warszawskiego
W czasie Powstania Warszawskiego Borys dowodził batalionem „Parasol” na Woli, gdzie 6 sierpnia 1944 roku został ciężko ranny. W wyniku tego wydarzenia w kolejnych dniach walk przebywał w szpitalach na Starym Mieście i Śródmieściu. W październiku 1944 roku dostał się do niewoli niemieckiej, następnie trafił do Stalgu IV B w Zeithain.
W 1945 roku powrócił do Polski, niedługo po tym został aresztowany i osadzony w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie. Po dwóch miesiącach w wyniku ogłoszenia amnestii został zwolniony. Powrócił do pracy zawodowej pracując w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego w Bydgoszczy, a następnie w Poznaniu w Centralnym Zarządzie Przemysłu Mięsnego. W latach 1958-68 był dyrektorem Instytutu Przemysłu Mięsnego w Warszawie, w połowie lat 60. doktoryzował się na Wydziale Przemysłu Rolno -Spożywczego SGGW. Adam Borys zmarł 27 sierpnia 1986 roku w Witkowie pod Gnieznem.
PS:
Naszywka (jedna z czterech) noszona przez żołnierzy JWK, jak widać, znajduje się na niej symbol batalionu 'Parasol'.
źródło:
nowastrategia.org.pl/adam-borys-cichociemny-tworca-parasola/
